Ô nhiễm phóng xạ là một mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe con người và môi trường. Với sự phát triển của các ngành công nghiệp sử dụng bức xạ và phóng xạ, việc kiểm soát nguy cơ ô nhiễm phóng xạ trở nên ngày càng quan trọng. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp thông tin chi tiết về các biện pháp kiểm soát nhiễm xạ, quy tắc làm việc an toàn trong môi trường có nguy cơ phóng xạ và cách xử lý ô nhiễm phóng xạ khi nó xảy ra trên người và môi trường.

1. Kiểm soát nhiễm xạ: Phân vùng và quy tắc an toàn

a. Phân vùng kiểm soát

Việc phân vùng trong các khu vực làm việc với phóng xạ là điều cần thiết để đảm bảo an toàn cho nhân viên. Các khu vực này được chia thành nhiều mức độ khác nhau tùy theo suất liều phóng xạ:

Vùng không cần kiểm soát (Uncontrolled areas): Trong vùng này, chiếu xạ hàng năm không vượt quá 1/10 liều cho phép, tức là dưới 2 mSv/năm. Nhân viên có thể làm việc trong 40 giờ mỗi tuần, tổng cộng 2000 giờ/năm mà không cần biện pháp bảo vệ đặc biệt.

Vùng giám sát (Supervised areas): Đây là khu vực có liều chiếu không vượt quá 3/10 liều cho phép (tương đương 6 mSv/năm). Những người làm việc trong khu vực này cần được kiểm tra định kỳ.

Vùng kiểm soát (Controlled areas): Suất liều trong vùng này có thể cao hơn và yêu cầu giám sát y tế thường xuyên. Người làm việc phải được theo dõi chặt chẽ về sức khỏe và phơi nhiễm phóng xạ.

Vùng hạn chế (Restricted areas): Với suất liều cao (>50 mSv/h), vùng này yêu cầu cảnh báo đặc biệt và hạn chế thời gian tiếp xúc. Nhân viên phải trang bị đầy đủ thiết bị phòng hộ và được theo dõi liên tục.

Việc phân vùng trong các khu vực làm việc với phóng xạ là điều cần thiết để đảm bảo an toàn cho nhân viên

2. Quy tắc an toàn trong vùng phóng xạ

Trong các khu vực có nguy cơ phóng xạ, nhân viên phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc an toàn để tránh nguy cơ nhiễm xạ:

Không ăn uống hoặc hút thuốc trong khu vực có phóng xạ.

Mọi vết thương hở phải được che phủ kỹ lưỡng trước khi vào khu vực ô nhiễm.

Nếu có tai nạn hoặc bị thương trong khu vực nhiễm xạ, phải báo cáo ngay lập tức và xử lý theo đúng quy trình an toàn.

Các vật dụng sử dụng trong khu vực ô nhiễm phải được tẩy rửa sạch sẽ trước khi rời khỏi khu vực.

3. Xử lý ô nhiễm phóng xạ trên người

Ô nhiễm phóng xạ trên người có thể gây ra những tác động nghiêm trọng nếu không được xử lý kịp thời. Dưới đây là các bước xử lý khi xảy ra nhiễm xạ:

a. Kiểm tra và tẩy xạ

Bước đầu tiên là kiểm tra xem người bị nhiễm xạ có bị thương hay không. Nếu bị thương nặng, ưu tiên cấp cứu tính mạng. Sau đó, tiến hành kiểm tra toàn thân bằng máy đo phóng xạ để xác định mức độ nhiễm xạ. Các vùng bị nhiễm xạ phải được tẩy xạ cẩn thận bằng nước hoặc dung dịch chuyên dụng. Đặc biệt cần chú ý đến các vùng nhạy cảm như mặt và tay.

Nếu phát hiện nhiễm xạ toàn thân, cần cởi bỏ toàn bộ quần áo và tắm rửa kỹ bằng xà phòng. Trong quá trình tắm, sử dụng vòi sen với áp lực nước mạnh để loại bỏ bụi phóng xạ bám trên da. Nếu nghi ngờ có hít phải bụi phóng xạ, cần rửa sạch mũi và miệng.

Xử lý ô nhiễm phóng xạ trên người

b. Xử lý khi chất phóng xạ đã xâm nhập vào cơ thể

Khi chất phóng xạ đã vào cơ thể qua đường hô hấp, tiêu hóa hoặc vết thương, việc loại bỏ trở nên khó khăn hơn. Nếu chất phóng xạ đã nuốt vào, cần uống thuốc hấp phụ như than hoạt tính để loại bỏ chúng qua đường tiêu hóa. Trong các trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ có thể sử dụng các phương pháp điều trị chuyên sâu hơn như dùng chất chelate để thải trừ phóng xạ từ cơ thể.

Xử lý khi chất phóng xạ đã xâm nhập vào cơ thể

4. Xử lý ô nhiễm phóng xạ ở môi trường

Ô nhiễm phóng xạ trong môi trường có thể xảy ra từ các tai nạn phóng xạ hoặc từ các hoạt động công nghiệp. Việc xử lý ô nhiễm này cần được thực hiện kỹ lưỡng và tuân theo các quy trình nghiêm ngặt.

a. Xử lý ô nhiễm bề mặt

Đối với ô nhiễm phóng xạ beta hoặc alpha trên bề mặt, có thể sử dụng máy đo phóng xạ để kiểm tra trên quần áo, vật dụng hoặc bề mặt đất. Phương pháp gián tiếp bằng cách lau bụi trên bề mặt cũng có thể được áp dụng. Giấy lọc sau khi lau sẽ được đo để xác định mức độ ô nhiễm.

Công thức tính ô nhiễm như sau:

Mức độ ô nhiễm (Bq/cm2) = Cc x (100/Ec x 1/A x 100/EF).

trong đó: Cc = suất đếm, đã hiệu chỉnh phông, tính bằng số đếm xung/s.

Ec = phần trăm hiệu lực của hệ thống đếm.

A = vùng lau chùi (tính bằng m2 ).

EF = phần trăm ô nhiễm mà giấy lọc lau được.

Phần EF khó biết chính xác. Thông thường tính là 10%. Có thể dùng giấy lau cả một vùng rộng lớn, sau đó đo độ phóng xạ ở giấy. Làm như vậy còn có lợi là tẩy xạ luôn cả khu vực đó.

b. Kiểm tra ô nhiễm không khí

Ô nhiễm không khí do phóng xạ có thể xảy ra từ các hạt bụi xạ bốc lên không trung hoặc từ dung dịch phóng xạ bay hơi. Để kiểm tra, sử dụng máy hút bụi và giấy lọc để kiểm tra mức độ ô nhiễm không khí. Sau đó, giấy lọc sẽ được đưa vào máy đo để xác định mức độ nhiễm xạ.

Mức độ nhiễm xạ không khí (Bq/cm3) = Cc x (100/Ec x 1/V)

trong đó : Cc = Suất đếm đã trừ phông, đếm/s.

Ec = % hiệu lực của máy đếm.

V = Thể tích mẫu khí tính bằng m3.

Kiểm tra phóng xạ sinh học

Đôi khi cần kiểm tra phóng xạ bên trong cơ thể người. Điều này đặc biệt cần thiết khi cơ thể đã hấp thụ các chất phát ra tia gamma hoặc beta. Việc kiểm tra có thể được thực hiện thông qua phân tích phân, nước tiểu hoặc kiểm tra toàn thân bằng các thiết bị đo phóng xạ chuyên dụng.

5. Vai trò của máy đo phóng xạ trong việc giám sát bức xạ

Việc kiểm soát nguy cơ ô nhiễm phóng xạ là yếu tố then chốt để bảo vệ con người và môi trường. Với các biện pháp phân vùng kiểm soát, xử lý ô nhiễm phóng xạ trên người và trong môi trường, chúng ta có thể thực hiện các nguyên tắc về thời gian, khoảng cách và che chắn có thể giúp giảm thiểu tiếp xúc với bức xạ. Trong trường hợp khẩn cấp, điều quan trọng là vào trong nhà, ở lại bên trong và theo dõi tin tức từ các cơ quan chức năng. Việc sử dụng máy đo phóng xạ đóng vai trò thiết yếu trong việc giám sát mức độ phóng xạ trong môi trường làm việc, các cơ sở y tế và công nghiệp. Các thiết bị đo phóng xạ hiện đại có khả năng phát hiện và đo lường chính xác các loại bức xạ ion hóa như alpha, beta, gamma và tia X.

Tại MVTEK chúng tôi cung cấp các loại máy đo phóng xạ phù hợp với nhu cầu đa dạng, giúp kiểm soát và bảo vệ an toàn cho con người trong môi trường.

Máy đo phóng xạ Medcom Inspector Alert V2

6. Địa chỉ mua máy đo phóng xạ uy tín

Trên thị trường hiện nay, có vô số thương hiệu sản xuất máy đo phóng xạ và hàng loạt nhà phân phối, bán lẻ khác nhau. Điều này khiến việc lựa chọn cơ sở phân phối uy tín, đảm bảo chất lượng và chính hãng trở nên khá khó khăn. Dưới đây là một vài gợi ý giúp bạn mua sắm an tâm hơn:

Trước hết, sau khi đã chọn được thương hiệu phù hợp , bạn nên truy cập trực tiếp vào trang web chính thức của hãng để tìm sản phẩm chính hãng.

Ngoài ra, bạn cũng có thể ghé thăm website mvtek.vn hoặc Fanpage Facebook Thiết bị đo lường MVTEK – thuộc Công ty Cổ phần Công nghệ Mai Vũ, một trong những nhà phân phối uy tín trong lĩnh vực thiết bị công nghệ, đặc biệt là máy đo phóng xạ. Với phương châm: sản phẩm chính hãng đa dạng – giá cả cạnh tranh – ưu đãi liên tục – dịch vụ khách hàng tận tâm và giao hàng miễn phí tại Hà Nội, TP.HCM, MVTEK cam kết mang đến cho khách hàng trải nghiệm mua sắm tuyệt vời và chu đáo.